Namminersorlutik Oqartussat
Kalaallit Nunaanni Namminersorlutik Oqartussat pillugit inatsit naapertorlugu Namminersorlutik Oqartussat tassaapput Inatsisartut (parlamenti) inuit qinigaat inatsisiliortut, aammalu Naalakkersuisut pisortatigut ingerlatsinermik akisussaaffeqartut taamaalillutillu inatsisinik atuutsitsisut.
Paasisaqarnerorusukkuit nittartakkat uku takukkit: www.naalakkersuisut.gl aammalu www.inatsisartut.gl
Inatsisartut
Inunnit qinikkat inatsisiliortut imaluunniit Kalaallit Nunaanni parlamenti, Inatsisartut, Namminersornerulernerup eqqunneqarnerani 1. maaji 1979-imi pilersinneqarpoq. Inatsisartullu inuit qinigaannik 31-inik ilaasortaatitaqarput.
Inatsisartuni ukioq suliffiusoq ileqqoq malillugu aallartittarpoq septembarimi tallimanngornikkut ukiumillu ataatsimik sivisussuseqartumik. Inatsisartullu ukiumut marloriarlutik ileqquusumik katersuuttarput. Immikkut pisarialimmik pisoqartillugu immikkut ittumik Inatsisartut ataatsimiigiaqquneqarsinnaapput.
Inatsisartut pillugit paasisaqarnerorusukkuit nittartagaq una takuuk: www.inatsisartut.gl
Inatsisartut siulittaasoqarfiat ataatsimiititaliallu
Inatsisartut siulittaasoqarfeqarput, aamma siulittaasoqatigiinnik taaneqartartunik, tassani siulittaasoq inissisimavoq Inatsisartullu ilaasortaat sisamat.
Siulittaasup suliassaasa ilagaat:
· Inatsisartut avammut ilisaritinnissaat
· Inatsisartut ataatsimiinnerini aqutsineq
· Inatsisartut ataatsimiititaliallu suliaasa pilersaarusiorneqarneri ingerlanneqarnerilu illersorneqarsinnaasumik isumagineqarnissaat
· Kalaallit Nunaata Nordisk Rådimut ilaasortaanera Folketingimullu attaveqarnera allaffissornikkut ingerlatissallugu
Inatsisartut ataatsimiititaliannik pilersitsisarput. Ataatsimiititaliaq immikkut arfineq marluk tungaannut ilaasoqartaqarsinnaasarput, ataatsikkoorlutik Naalakkersuisuni ilaasortaanngitsunik.
Inatsisartut Siulittaasoqarfiata saniatigut ataatsimiititaliat arfinillit ”inatsisit malillugit ataatsimiititaliat”-nik taaneqartut pinngitsuungassaanngitsut pilersinneqartarput.
Pineqartullu tassaapput:
· Suleriaaseq pillugu Ataatsimiiititaliaq
· Aningaasaqarnermut Akileraartarnermullu Ataatsimiititaliaq
· Inatsisinut Ataatsimiititaliaq
· Kukkunersiuinermut Ataatsimiititaliaq
· Nunanut Allanut Sillimaniarnermullu Ataatsimiititaliaq
· Qinigaanerup misilinneqarnissaanut Ataatsimiititaliaq
Taamatuttaaq Inatsisartut ataatimiititalianik ataavartunik arlalinnik pilersitsisarput, amerlassusissaat suliassaallu ukiumiit ukiumut pisariaqartitsineq malillugu aalajangerneqarsinnaalluni. Maannakkut Inatsisartut ataatsimiititaliaat tassaapput:
· Sanaartornermut Ataatsimiititaliaq
· Inuussutissarsiornermut Ataatsimiititaliaq
· Ilaqutariinnermut Peqqissutsimullu Ataatsimiititaliaq
· Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Ataatsimiititaliaq
· Eqqissisimatitsinermut Avatangiisinullu Ataatsimititaliaq
· Aatsitassanut Ataatsimiititaliaq
· Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Ataatsimiititaliaq.
Inatsisartut Allattoqarfiat
Inatsisartut Allattoqarfiata ulluinnarni allaffissornikkut aqutsineq ingerlataraa. Allaffissornikkullu aqutsineq Inatsisartut Siulittaasorqarfiata ataani inissisimavoq.
Allaffissornikkut aqutsinermi Inatsisartut Allattaanerat qullersaavoq. Inatsisartullu Allattoqarfiata Inatsisartut Siulittaasoqarfiat aammalu Attaveqaateqarnermut Suliniutinullu Immikkoortortaqarfik ilaliullugit marloqiusamik atorfilittanik ingerlataqarpoq, allattoqarfiup immikkoortortaqarfiinit tallimaasunit Ataatsimiititalianut Allattoqarfimmit, Inatsisissanut Nalilersuisarfimmit, Nutserisoqarfimmit, Sullissinermut immikkoortortaqarfimmit aammalu Aningaasaqarnermut Immikkoortortaqarfimmit ingerlanneqartumik.
Inatsisiliorneq
Inatsisissanut siunnersuutit naliginnaasumik Naalakkersuisunit saqqummiunneqartarput, aammali Inatsisartuni ilaasortanit saqqummiunneqarsinnaallutik. Inatsisissanut siunnersuutit tamarmik Inatsisartuni pingasoriarlutik suliarineqartarput.
Qinigaaffik
Ukiut sisamakkaarlugit Inatsisartunut qinerneqartarput, naliginnaasumilli qiniigaaffik naatinnagu qinersisitsisoqarsinnaavoq. Qinersineq kingulleq pivoq 28. Novembari 2014. 1979-imi Namminersornerulernerup eqqunneqarneranit maannamut aqqaneq-marlotriarluni qinersisoqareersimavoq. Immikkoortumi Inatsisartunut qinersinerit-ni qinigaaffiit takukkit.
Qinersinerit pillugit nittartagaq una takuuk: www.qinersineq.gl
Nutaamik qinersereernerup kingorna Inatsisartut ombudsmandimik toqqaasarput, taassuma Naalakkersuisut kommunillu allaffissornikkut aqutsinerat inatsisit malillugit eqqortumillu ingerlatsisoqarnersoq nakkutsigisassaraa.
Inatsisartut Ombudsmandiat
Ombudsmandi Inatsisartunit qinerneqartarpoq, Inatsisartut sinnerlugit Namminersornerup kommunillu ingerlatsinerat eqqortoq naapertorlugu ajunngitsumik ingerlatsinerannut nakkutiginninneq ingerlattarpaa.
Ombudsmanditut suliaqarnermini Inatsisartunut aammalu politikkikkut sulinermut attaveqanngilaq. Ombudsmandilu ukiumut Inatsisartunut sulinini pillugu nalunaarusiortarpoq. Nalunaarusiaq Ombudsmandip nittartagaani saqqummiunneqartarpoq.
Inatsisartut Ombudsmandiat pillugu nittartagaq una takuuk: www.ombudsmandi.gl
Pisortat ingerlatsiviini suliassanik isumaginninneq
Naalakkersuisut (siornatigut landsstyre) pisortatigut ingerlatsivianni suliassanik isumaginninneq suliamik isumaginninnermut inatsit, inatsisitigut aalajangiussaanngitsumik eqqortumik ileqqorissaarluni ingerlatsinermik ajunngitsumik isuma najoqqutaralugu ombudsmandimit ineriartortinneqarsimasoq, ilitsersuutinik kaaviiaartitanik naammaqusersimasut najoqqutaralugit ingerlanneqartarpoq.
Pisortat ingerlatsineranni suliassat suliarineqartarnerat pillgu inatsit pisortani suliassat suliarineqartarnerannut aalajangersakkanik aammalu suliami pineqartunut malittarisassanik imaqarpoq.
Taamatuttaaq allat suliaq pillugu allagaatinik takunnissinnaatitaanissamut piumasaqartut pisortat ingerlatsineranni suliassat suliarineqartarnerinut inatsit atorsinnaavaat.
1979-imi namminersornerunerup eqqunneqarneranit inatsisit nalunaarutillu kalaallinut atuuttut tamakkerlutik uani nittartakkami nassaarineqarsinnaapput: www.inatsisit.gl
Taamatuttaaq statsministeriap nittartagaani qallunaat inatsisaat Kalaallit Nunaannut atuuttut nassaarineqarsinnaapput.
Naalakkersuisut
Naalakkersuisut tassaapput Kalaallit Nunaata naalakkersuisui, Naalakkersuisut siulittaasuannit toqqarneqarsimasut. Naalakkersuisut siulittaasuat Inatsisartunit qinerneqartarpoq. Naalakkersuisunilu ilaasortat allat Naalakkersuisup siulittaasuata siunnersuuteqareerneratigut Inatsisartunit qinerneqartarput. Ulluinnarni namminersornerup ingerlanneqarnera Naalakkersuisut politikkikkut akisussaaffigaat. Naalakkersuisullu suliassaqarfinni assigiinngitsuni immikkoortitersimapput.
Naalakkersuisuni ilaasortat ataasiakkaat ataanni naalakkersuisoqarfeqarpoq inatsisit malillugit allaffissornikkut ingerlanneqartumik aammalu suliassanik piffimmi ingerlanneqartunik naliginnaasunillu isumaginnittunik. Naalakkersuisoqarfiit ataanni suliassanik aalajangersimasunik pisortatigut ingerlataqartunik pisortaqarfeqarlunilu aqutsisoqarfeqarpoq. Naalakkersuisut pisortatigut ingerlatsinerat inatsisit aningaasaliissutillu Inatsisartunit suliarineqarsimasut malillugit ingerlasarpoq.
Inatsisartut Naalakkersuisut sulinerannut nakkutiginnittuupput, ilaatigut nunap karsiata naatsorsuutaannik kukkunersiuinermik. Taamatuttaaq Inatsisartit Ombudmandiata suliassaraa Naalakkersuisut allaffisornikkut ingerlatsinerat inatsisit malillugit ileqqorissaartumillu ingerlatsisoqarneranik nakkutiginninnissaq
Takussutissaq 1.2. Naalakkersuisooqatigiit
|
|
Naalakkersuisoqatigiit katitigaanerat |
Naalakkersuisut siulittaasuat |
|
1979 |
Siumut: 5 |
Jonathan Motzfeldt |
|
1983 |
Siumut: 6 |
Jonathan Motzfeldt |
|
1984 |
Siumut: 5, |
Jonathan Motzfeldt |
|
|
Inuit Ataqatigiit: 2 |
|
|
1987 |
Siumut: 5 |
Jonathan Motzfeldt |
|
|
Inuit Ataqatigiit: 2 |
|
|
1988 |
Siumut: 5 |
Jonathan Motzfeldt |
|
1991 |
Siumut: 5 |
Lars Emil Johansen |
|
|
Inuit Ataqatigiit: 2 |
|
|
1995 |
Siumut: 5 |
Lars Emil Johansen |
|
|
Atassut: 2 |
|
|
1999 |
Siumut: 5 |
Jonathan Motzfeldt |
|
|
Inuit Ataqatigiit: 2 |
|
|
2001 |
Siumut: 5 |
Jonathan Motzfeldt |
|
|
Atassut: 2 |
|
|
dec-02 |
Siumut: 4 |
Hans Enoksen |
|
|
Inuit Ataqatigiit: 3 |
|
|
jan-03 |
Siumut: 4 |
Hans Enoksen |
|
|
Atassut: 3 |
|
|
sep-03 |
Siumut: 4 |
Hans Enoksen |
|
|
Inuit Ataqatigiit: 4 |
|
|
dec-05 |
Siumut: 4 |
Hans Enoksen |
|
|
Inuit Ataqatigiit: 2 |
|
|
|
Atassut 2 |
|
|
maj-07 |
Siumut: 4 |
Hans Enoksen |
|
|
Atassut: 3 |
|
|
jun-09 |
Inuit Ataqatigiit: 6 |
Kuupik Kleist |
|
|
Demokraatit: 2 |
|
|
|
Kattusseqatigiit Partiiat: 1 |
|
|
mar-13 |
Siumut: 6 |
Aleqa Hammond |
|
|
Atassut: 1 |
|
|
|
Partii Inuit: 1 |
|
|
nov-13 |
Siumut: 7 |
Aleqa Hammond |
|
|
Atassut: 2 |
|
|
dec-14 |
Siumut: 5 |
Kim Kielsen |
|
|
Atassut: 2 |
|
|
|
Demokraatit: 2 |
|
|
dec-16 |
Siumut: 5 |
Kim Kielsen |
|
|
Inuit Ataqatigiit: 4 |
|
|
|
Partii Naleraq: 1 |
|
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik